Ik geloof in de beweging ‘van binnen naar buiten.’ Stevig staan, voordat je leert lopen. Eerst naar jezelf kijken, voor je een ander de maat neemt. Trainen en hard werken, voor je met veel poeha zegt dat je wat kunt. Zorg voor je basis, zorg voor je thuis. Hier zal ik vaker over schrijven. Maar in dit artikel leg ik de focus op het belang van ’thuis’ – en de korte duur dat je er misschien van kunt genieten.
Het fundament
Tot jezelf komen en opladen
Thuis is de plek waar je tot rust komt en op krachten komt. En de relaties waarmee je kunt spiegelen en die je accepteren zoals je bent.
Als je met een rotsvaste basis van vertrouwen de wereld ingaat, wetende dat je altijd kunt terugkeren naar huis, dan helpt dat om je minder te laten raken door wat er op je dag gebeurt. Een hardcore stoïcijn of een blij zwervende daoïst kan misschien zonder, maar het is op z’n minst verkieslijk om een fijn thuis te hebben. Dan kun je ook meer energie overhouden om je druk te maken over zingeving en moreel goed leven.
Thuis hoeft niet een rijtjeswoning en traditioneel gezin te zijn. Het gaat om de plek en de mensen waar je mentaal en emotioneel ’thuis komt’. Kijk naar wat voor jou de basis is en wat er voor nodig is om een ’thuis’ te creëren. Of dat nu een plek is, je relaties of in je ziel. Een heilige eigen thuisbasis, een sanctuarium waar je in rust bent. Een mentaal thuis: je thuis voelen in je eigen lichaam, vrede in je hart voelen. Jezelf zien voor wat je bent, jezelf accepteren met al het moois en minder moois dat je nu eenmaal bent en hebt. Dan kun je gelukkiger leven en de wereld in gaan zonder dat morele verwonding je gedrag stuurt.
Tot wijsheid en voorzichtigheid komen
De keerzijde is er natuurlijk ook: als er thuis echt shit aan de hand is, zul je je lastiger kunnen concentreren op het werk en kost alles je meer energie. En dan zit je niet te wachten op iemand die het jou wel even komt uitleggen. Je thuis is niet op orde, daar gaat je aandacht naartoe.
Thuis is het niet altijd makkelijk. Je weet door eigen ervaringen in je privéleven, of vanuit je familie of directe vriendenkring wat er allemaal mis kan gaan. Ook met de goede mensen waarvan je dacht dat het hen nooit zou overkomen: scheidingen, verslavingen, ziekte, misbruik, geweld, depressie, dood van een naaste – het kan iedereen gebeuren. Als je hiermee goed om leert gaan, ga je daarna met meer wijsheid en voorzichtigheid de wereld in, met meer empathie richting anderen die zulke dingen ook meemaken.
Samen kun je meer dan alleen
Ik ben zelf in de gelukkige omstandigheid dat ik een goede relatie heb. En van alles wat ik daar uit haal, wil ik één praktisch punt noemen. En dat is dat wij het voor elkaar mogelijk maken om de dingen te doen die ons doen groeien. Wat betekent dat: zij steunt mij in mijn filosofische zoektochten en alle ‘gekke’ dingen die ik op dat pad doe: website maken, in een ijsbad gaan zitten, trainingen volgen, mensen ontmoeten, mediteren, enzovoort. Ik steun haar en doe een stapje terug en werk wat harder in ons gezinsleven, als zij in een zwaardere periode komt in de combinatie van werk en opleidingen.
Naast dat mijn relatie en mijn gezin het belangrijkst in mijn leven zijn, weet ik dus ook hoe belangrijk het is dat goed te houden (niet alleen voor mij, maar ook voor haar). Omdat je elkaar de ruimte en de mogelijkheid kunt geven dingen te doen, die anders niet mogelijk waren.
Zingeving en vervulling
Tot nu toe heb ik ’thuis’ vanuit een transactioneel perspectief benaderd: alsof het alleen maar gaat om ‘wat je eraan hebt’. Zo is het in werkelijkheid niet. Thuis, je vrije tijd, je gezin, liefde; dat is voor mij en voor veel mensen toch het belangrijkste in het leven. Filosoferen is een manier van leven, niet om ‘wijs te worden’ maar om ‘goed te worden’ en dan op de eerste plaats voor de mensen die het belangrijkst voor me zijn.
We gedragen ons er alleen niet altijd naar, als werk (of een andere weg naar ‘succes’) in ons praktisch handelen voor blijkt te gaan. Daar gaan we dieper op in.
Succes in het leven
Het verschilt nogal hoe mensen succes definiëren. Het kan zijn: een succesvol bedrijf, die wereldreis, die ene functie, een fijn pensioen, die mystieke ervaring, de ultieme zelfontwikkeling, noem maar op. We werken op de weg daar naartoe vaak meer dan we zouden willen – de meeste van ons moeten werken, er moet immers brood op de plank. Maar zelfs als we minder uren of minder hard kunnen werken, investeren we veel van onze beste tijd aan onze carrières.
Maar hoe verhoudt dat zich tot het belang van ons thuis?
Op je sterfbed
Ik stel me zo voor dat ik ooit als (hopelijk) oude man op mijn sterfbed lig en terugblik op mijn leven. Wanneer zou ik meer vinden dat mijn leven zinvol en goed was? Als ik een topcarrière had gehad, met veel geld en veel spullen? Of als ik de ultieme filosofische Wijze zou worden, met een succesvolle website, een boek op mijn naam, een zingevende eigen onderneming over Wijsheid In Jou?
Klinkt goed.
Stel dat ik het allemaal zou kunnen krijgen.. maar mijn vrouw en kinderen hebben me verlaten en ik ben eenzaam. Of stel: ik heb dat allemaal niet bereikt, ik heb een middelmatige carrière doorgeploegd – maar heb een heel gelukkig gezin. Met kinderen die vol liefde voor hun vader op hun kindertijd terugblikken en nog steeds graag komen, met hun kleinkinderen. Met mijn vrouw aan mijn zijde, beide gerimpeld, met liefde in elkaars ogen.
Je kunt mijn voorkeur hier al in teruglezen. Dat hoeft voor jou niet zo te zijn, maar misschien herken je het wel als je dezelfde gedachten-oefening doet. Stel dat je alles krijgt wat je wilt. Je bereikt al je hoogste doelen. Al je begeerten zijn vervuld. Zou je dan gelukkig zijn? Of zit ‘m dat in ieder anders?
Leven zolang de muziek speelt
Bekijk onderstaande video eens, duurt slechts 2min en 40sec, maar bevat veel wijsheid. Het is een ouwetje: een fragment van Alan Watts met een South Park animatie, over ‘Music and Life’. Onder de video heb ik een vrije vertaling geschreven van de tekst in de video.
Vrije vertaling in het Nederlands
“In de muziek is het einde van de compositie geen doel op zich. Het einde van de is niet ‘het punt’. Als dat zo was, dan zouden dirigenten die de muziek het snelst speelden het best zijn. En er zouden componisten zijn die alleen eindes zouden schrijven. Mensen zouden naar een concert gaan om maar één daverend slotakkoord te horen; want dat is het einde!
—
Toch doen we vaak alsof het wel zo is. Dat komt door iets dat er door onze scholing in ons dagelijks leven is ingeslopen. We hebben namelijk een scholingssysteem dat ons een compleet verkeerde indruk geeft.
Alles wordt beoordeeld op prestaties. We zetten een kind in een soort wasstraat van steeds opvolgende prestatiebeoordelingen. We lokken het naar binnen met een soort ‘kom maar poesje, poesje!’. Dan ga je naar de kleuterschool. En dat is natuurlijk fantastisch, want als je dat afmaakt, kom je in de groep 3! En dan ‘kom op!’, ga je van groep 3 naar groep 4, en zo verder, tot je klaar bent met de basisschool. Dan ga je naar de middelbare school en komt je echt op snelheid: ‘dat ene’ komt eraan! Dan ga je naar de universiteit, en OMG dan ga afstuderen en als je klaar bent met afstuderen dan… ga je de wijde wereld in!
En dan kom je bij een of andere zwendelarij terecht, waar je verzekeringen verkoopt. Ze hebben een quotum. En jij haalt het! En de hele tijd ben je er bijna! ‘Dat ene’ komt eraan. Het komt eraan! Dat geweldige iets, het succes waar je voor werkt!
Dan wordt je op een dag wakker op je 40e en je denkt: ‘Mijn god! Ik heb het bereikt… Ik ben er!’.. Maar je voelt je niet heel anders dan je je altijd al voelde. Het voelt als een teleurstelling, omdat je het gevoel krijgt dat je bedrogen bent. En je bént ook bedrogen. Het is een vreselijk bedrog. Ze hebben je alles laten missen!
—
We zagen het leven als een reis, een soort pelgrimstocht met een Heel Serieus Doel aan het eind. Het ging er altijd om dat doel te bereiken, succes of wat dan ook, wellicht de hemel na je dood.
Maar we hebben het punt compleet gemist. Het leven was als muziek, en het was de bedoeling dat je zong of danste zolang de muziek nog aan het spelen was.”
Conclusie
Ik haal hier al schrijvende twee lessen uit:
- Door prioriteit te geven aan een goed ’thuis’ voor jezelf (hoe die er ook uit ziet), voed je de basis voor je eigen, duurzame welzijn.
- Het ultieme doel van je leven ligt niet in de toekomst, je geluk ligt niet in het behalen van dat resultaat. Het leven speelt zich nu af. Wil je terug kunnen kijken op een gelukkig leven, geniet dan tijdens je reis.
Conclusie: zorg nu voor je basis, je thuis en je gezin, zolang je nog kunt, zolang het er nog is. Ooit ben je te laat. Ooit kom je erachter dat je het hebt gemist, omdat je met ‘belangrijke’ dingen bezig was.
Hetzelfde geldt natuurlijk voor de wijsheid in jou. Die ligt niet ergens als ultiem doel in de toekomst. Er is geen eindpunt waarop je zegt: ik heb het! Nu heb ik de wijsheid! Nee. Door je eigen basis goed op orde te hebben, komt je ziel tot rust en zie je de dingen scherper. En de wijsheid vind je in je dagelijkse praktijk, hoe je nu kiest te doen, waar je je tijd aan geeft en met wie je je in laat. Er is genoeg te doen.
